«Η αγάπη για την Παράδοση έγινε κομμάτι της ζωής μας»
MΟΥΣΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΧΗΜΑ «ΣΜΥΡΝΑ»
Μια μουσική ομάδα, που αποτελείται από έξι κορίτσια. Μιλήσαμε, μάθαμε, ρωτήσαμε, ενημερωθήκαμε! Η Πένυ Παπακωνσταντίνου, η οποία είναι επικεφαλής του παραδοσιακού μουσικού σχήματος, μας σκιαγράφησε την ιστορία και τα όνειρα αυτής της ομάδας
Η μόνη διαφορά που μπορούμε να διακρίνουμε στην επαρχία είναι η λαχτάρα και η προσμονή των ανθρώπων, καθώς οι ζωντανές εμφανίσεις καλλιτεχνών σε σχέση με την Αθήνα είναι λιγοστές. Εισπράττουμε όμως την ίδια αγάπη, αποδοχή και εκτίμηση, όπου κι αν παίζουμε
Η κυπριακή παραδοσιακή μουσική είναι κομμάτι της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και ομοιάζει με τη νησιώτικη μουσική του Αιγαίου και ειδικά των Δωδεκανήσων. Υπάρχουν κοινοί χοροί όπως συρτός, καρσιλαμάς, σούστα, αντικριστός κ.λπ
Στην επίσκεψή μας στην Κύπρο ακούσαμε «Φωνές» που είναι ένα σημαντικό κομμάτι της κυπριακής μουσικής παράδοσης. Παρότι η επαφή μας δεν είναι μεγάλη, έχουμε εντάξει στα προγράμματά μας κατά καιρούς και κυπριακά τραγούδια. Το «Γιασεμί» και η «Αυκορίτισσα» είναι από τα αγαπημένα μας, τα οποία πάντα μας συγκινούν όταν τα τραγουδάμε
Απέραντα αισιόδοξο να συναντά κανείς στον δρόμο του νέα παιδιά με ταλέντο, με διάθεση, με στόχους, με πολιτισμό. Το συγκινητικό, όμως, είναι να συναντά κανείς τη νέα γενιά, καθώς αυτή κουβαλά και συνεχίζει την Παράδοση! Συναντήσαμε την Πένυ Παπακωνσταντίνου, η οποία είναι επικεφαλής του παραδοσιακού μουσικού σχήματος «Σμύρνα». Μια μουσική ομάδα, που αποτελείται από έξι κορίτσια. Μιλήσαμε, μάθαμε, ρωτήσαμε, ενημερωθήκαμε! Η Πένυ μάς σκιαγράφησε την ιστορία και τα όνειρα αυτής της ομάδας. Ταυτόχρονα, τα υπόλοιπα πέντε κορίτσια της «Σμύρνας» μάς χαρίζουν ένα μικρό βιογραφικό για να τις γνωρίσουμε καλύτερα. Απολαύστε τις!
Έξι νέες κοπέλες πριν από εφτά χρόνια ενώνουν το ταλέντο τους και δημιουργούν τη «Smyrna». Πώς προέκυψε μια τέτοια ιδέα και πώς πραγματοποιήθηκε;
Η προτροπή ήταν του Ανδρέα Τσεκούρα, αγαπητού φίλου και μαέστρου, να συσταθεί μια ορχήστρα ελληνικής παραδοσιακής μουσικής αποτελούμενη από γυναίκες, που παίζουν μουσικά όργανα και τραγουδούν. Η ιδέα του να είναι η ορχήστρα αμιγώς γυναικεία βασίστηκε αρχικά στο να κάνει τη διαφορά, καθώς γενικότερα παρατηρείται ένας αποκλεισμός στη γυναίκα από την παράδοση ως μουσικό, εκτός αν είναι βέβαια τραγουδίστρια, αλλά και να δημιουργηθεί μια παρέα κοριτσιών που αγαπούν αυτό το είδος μουσικής επιθυμώντας να το μεταδώσουν μ’ έναν δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Η αρχική σύσταση της ορχήστρας ήταν τέσσερα μέλη και έχει κατά καιρούς αλλάξει, φθάνοντας στο σήμερα που είμαστε έξι!
Γιατί «Smyrna»;
Ψάχνοντας να βρω ένα όνομα για την ορχήστρα που να είναι περιεκτικό, να γίνεται αναφορά στη γυναικεία υπόσταση και να αναδεικνύει το είδος της μουσικής που παίζουμε, έπεσα πάνω σ’ ένα βιβλίο με τον τίτλο «Smyrna».
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, με το όνομα Σμύρνα είναι γνωστά τα παρακάτω δύο διαφορετικά πρόσωπα:
1. Μία από τις Αμαζόνες, η οποία αναφέρεται ότι ίδρυσε τη Σμύρνη.
2. Κόρη του Θείαντα, βασιλιά των Ασσυρίων, ή του Κινύρα της Κύπρου. Ο Θείας ερωτεύθηκε τη Νύμφη Ωρείθυια και μαζί απέκτησαν τη Σμύρνα ή Μύρρα, όπως είναι γνωστή σε άλλη εκδοχή. Η Σμύρνα φιλονίκησε για κάποιαν άγνωστη αφορμή με την Αστάρτη, τη θεά της ομορφιάς (αντίστοιχη της Αφροδίτης). Η Αστάρτη, για να την εκδικηθεί, της προκάλεσε ένα ακατανίκητο ερωτικό πάθος για τον πατέρα της, τον Θείαντα. Μια μέρα η Σμύρνα μεταμφιέσθηκε σε σκλάβα του παλατιού και παρέσυρε τον Θείαντα, έμεινε έγκυος και γέννησε τον Άδωνι. Ο Θείας έμαθε την αλήθεια και τότε θέλησε να σφάξει την κόρη του. Αλλά η Σμύρνα ζήτησε την επέμβαση των θεών, οι οποίοι τη μεταμόρφωσαν σε δέντρο που ευωδιάζει, τη σμύρνα.
Εσύ προσωπικά πώς βρέθηκες στο σταυροδρόμι του παραδοσιακού τραγουδιού;
Από μικρή ηλικία ξεκίνησα μαθήματα κλασικής κιθάρας και θεωρία της μουσικής. Μεγαλώνοντας, ασχολήθηκα για ένα μικρό χρονικό διάστημα με το σύγχρονο τραγούδι και το μαντολίνο. Σε ηλικία 19 ετών είχα την πρώτη επαφή με την παραδοσιακή μουσική, την οποία έκτοτε δεν αποχωρίστηκα ποτέ μέσω του Κ.Α.Λ.Μ.Ε. (Κέντρο Αιγαιακών Λαογραφικών και Μουσικολογικών Ερευνών), όπου υπήρξα μέλος της χορωδίας Αιγαίου.
Συνεργάστηκα με τους σημαντικότερους μουσικούς, παλιούς και νέους, της παραδοσιακής μουσικής σε δισκογραφικές παραγωγές και παραστάσεις και είχα την τύχη να συμμετέχω ως ερμηνεύτρια στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004, με τη Δόμνα Σαμίου. Μέσω του κέντρου ήρθα σε επαφή με τους μετέπειτα καθηγητές μου Ειρήνη Δερέμπεη (παραδοσιακό τραγούδι) και Κάρολο Κουκλάκη (πολίτικο λαούτο), αλλά και με τους Ανδρέα Τσεκούρα και Κυριάκο Γκουβέντα, που έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα καλλιτεχνική πορεία μου.
Σύστησέ μας την υπόλοιπη ομάδα.
Ο λόγος στις ίδιες…
Μερόπη Βλαχογιάννη (ακορντεόν)
Ξεκίνησα τις σπουδές μου σε ηλικία 7 ετών στο παράρτημα του Εθνικού Ωδείου Βόλου, τις οποίες ολοκλήρωσα στο «Ωδείο Ι. Καρκάλα» στον Βόλο. Είμαι πτυχιούχος πιάνου, ακορντεόν και ανώτερων θεωρητικών (αρμονίας και αντίστιξης). Σε εκπαιδευτικό επίπεδο δίδαξα στο μουσικό σχολείο Βόλου και σε επαγγελματικό έχω συνεργαστεί χρόνια με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη και με άλλους αξιόλογους καλλιτέχνες. Απ’ το 2015 βρίσκομαι στην ορχήστρα «Smyrna». Η εμπειρία μου στην ορχήστρα είναι εποικοδομητική ως προς ποικίλες πλευρές. Aρχικά ως προς την εμπειρία της «παρέας» πρωτίστως μεταξύ μας και μετέπειτα ως συνεργάτιδες. Η παρέα χρήζει τεράστιας σημαντικότητας για να αποδοθεί μουσική και συναίσθημα. Και φυσικά η εμπειρία των συναυλιών ανά την Ελλάδα με ό,τι αυτό εμπεριέχει, με σημαντικότερο εφόδιο την αγάπη του κόσμου και την αναγνωρισιμότητα σε προσωπικό και ομαδικό επίπεδο. Η προσωπική πεποίθηση και ευχή είναι η «Smyrna» να ταξιδέψει κι άλλο και να συμπράξουμε με σημαντικούς καλλιτέχνες!
Κάλη Καμπούρη (κανονάκι)
Απόφοιτος ωδείου, πτυχιούχος στο κανονάκι, ασχολούμαι? με την παραδοσιακή μουσική και το κανονάκι από τα 14 μου χρόνια. Έχω παρακολουθήσει σεμινάρια στο κανονάκι από τον Goksel Baktagir. Με μεγάλη χαρά συμμετέχω από το 2014 στη «Smyrna», όπου μεταξύ μας υπάρχει ο ίδιος σεβασμός και αγάπη που τρέφουμε όλες για την παραδοσιακή μουσική. Ευελπιστώ και εύχομαι μέσα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε να μπορέσουμε να διατηρήσουμε τη διάθεση και την ενέργειά μας και να συνεχίσουμε το ωραίο αυτό έργο.
Δήμητρα Καχριμανίδη (λαούτο)
Είμαι φοιτήτρια του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από μικρή ηλικία έχω επιτύχει ειδικές διακρίσεις, επαίνους και βραβεία στο παραδοσιακό τραγούδι και το λαούτο, ενώ συμμετέχω στο μουσικό σχήμα «Smyrna» από τον Μάιο του 2016. Κατέχω πτυχίο αρμονίας και διδάχθηκα λαούτο από τους Χρήστο Καλαμπούκα, Μαρία Πλουμή και Γιώργο Παππά. Πιστεύω πως το σχήμα «Smyrna» είναι ένα πολλά υποσχόμενο γυναικείο μουσικό συγκρότημα.
Ειρήνη Νικολακοπούλου (βιολί)
Eίμαι απόφοιτος του Μουσικού Γυμνασίου/Λυκείου Παλλήνης, απ’ όπου και πήρα τα πρώτα ερεθίσματα για την παραδοσιακή μουσική. Στη συνέχεια τελείωσα την Αρχιτεκτονική Σχολή του Α.Π.Θ. και παράλληλα άρχισα να παρακολουθώ σεμινάρια ανατολικής μουσικής. Έχω παρακολουθήσει επίσης σεμινάρια παιδαγωγικών και αφήγησης παραμυθιών. Σήμερα εργάζομαι ως μουσικός, παιδαγωγός και αφηγήτρια παίζοντας σε μουσικές σκηνές της Αθήνας, διδάσκοντας βιολί και μουσικοκινητική αγωγή σε παιδιά και συμμετέχοντας ως μουσικός και αφηγήτρια σε παραστάσεις για παιδιά.
Νιώθω πολύ χαρούμενη που συμμετέχω στην ορχήστρα «Smyrna», αφού μου δίνεται η ευκαιρία να παίζω με πολύ αξιόλογες μουσικούς. Πιστεύω ότι καθεμιά από εμάς δίνει στην ορχήστρα μια ξεχωριστή, πολύ προσωπική της ποιότητα στη μουσική κι αυτό κάνει το τελικό αποτέλεσμα πολύ ιδιαίτερο. Κάτι άλλο που μ’ αρέσει όταν παίζουμε με τα κορίτσια είναι ότι στις συναυλίες μας ο κόσμος πάντα ξεσηκώνεται και χορεύει κι αυτό είναι κάτι που θεωρώ ότι δίνει ώθηση σε κάθε μουσικό και δημιουργεί ένα κλίμα ενότητας μεταξύ μας αλλά και με το κοινό.
Σταυρούλα Σπανού (σαντούρι)
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1985. Σε ηλικία 8 χρονών ξεκίνησα την ενασχόλησή μου με τη μουσική και συγκεκριμένα με το σαντούρι, με το οποίο ασχολούμαι επαγγελματικά μέχρι και σήμερα. Είμαι απόφοιτος του μουσικού σχολείου Ιλίου και πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών (Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής & Ψυχολογίας). Είμαι κάτοχος διπλώματος Βυζαντινής μουσικής και πτυχίου αντίστιξης. Από το 2002 μέχρι και σήμερα εργάζομαι σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σαν μουσικός. Συμμετέχω ενεργά στη δισκογραφία και σε διάφορες εκδηλώσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Από το 2015 είμαι μέλος της γυναικείας ορχήστρας «Smyrna». Μιας ορχήστρας όπου τα νιάτα συνδυάζονται με την παράδοση και η ελληνική μουσική κληρονομιά με τις φρέσκες ιδέες και τις πρωτότυπες ενορχηστρώσεις.
Ποια είναι η δισκογραφική δραστηριότητα της ορχήστρας από το 2010 μέχρι σήμερα;
Το 2012 κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο η πρώτη μας ομότιτλη δισκογραφική δουλειά αποτελούμενη από 7 διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών. Το 2014 κυκλοφόρησε το cd με τίτλο «Θα τραγουδήσω αγαληνά», το οποίο έχει πλέον εξαντληθεί από τη δισκογραφική εταιρεία Final Touch σε διανομή της Cobalt και πρόσφατα (Φεβρουάριος 2017) κυκλοφόρησε η τρίτη μας δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Τι καλά το λέει τ’αηδόνι» με τη συμμετοχή της Ερωφίλης από την εταιρεία CosmosArte.
Παραδοσιακά τραγούδια και οργανικοί σκοποί απ’ όλη την Ελλάδα, μια πρωτότυπη ορχηστρική σύνθεση αλλά και το κομμάτι «Συνάντησα την άνοιξη» για το οποίο ευχαριστούμε ιδιαιτέρως την κα Βάσω Αλλαγιάννη (μουσική) και τον Αλέξανδρο Στεφόπουλο (στίχους) για την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν. Η νέα μας δισκογραφική δουλειά είναι διαθέσιμη στα καταστήματα του ΙΑΝΟΥ (Αθήνα-Θεσσαλονίκη), στο captainbook.gr με αποστολή courier Ελλάδα και εξωτερικό αλλά και στις ζωντανές μας εμφανίσεις.
Πώς σας εισπράττει το κοινό στην επαρχία και πώς σας εισπράττει στις πόλεις; Υπάρχει κάποια διαφορά στους ανθρώπους έξω και μέσα από την πόλη;
Η μόνη διαφορά που μπορούμε να διακρίνουμε στην επαρχία είναι η λαχτάρα και η προσμονή των ανθρώπων καθώς οι ζωντανές εμφανίσεις καλλιτεχνών σε σχέση με την Αθήνα είναι λιγοστές. Εισπράττουμε όμως την ίδια αγάπη, αποδοχή και εκτίμηση όπου κι αν παίζουμε και με το πέρασμα του χρόνου έχουμε καταφέρει να έχουμε πιστό κοινό, το οποίο μας ακολουθεί στις εμφανίσεις μας.
Αισθάνεστε ότι με το παραδοσιακό τραγούδι μπορούν νέα παιδιά σαν εσάς να φτάσουν κοντά στους ανθρώπους ή θα πρέπει να βάλετε πολύ νερό στο κρασί σας;
Ο κόσμος στις παραστάσεις μάς δείχνει την ανάγκη να έρθει σ’ επαφή μ’ ένα είδος μουσικής που τους είναι αν όχι γνώριμο, τουλάχιστον οικείο, αυθεντικό και πηγαία αληθινό. Μέσα από την παραδοσιακή μουσική βρίσκουμε έναν δημιουργικό, τίμιο και ειλικρινή τρόπο να επικοινωνούμε και να ισορροπούμε σαν ομάδα αλλά και μεμονωμένα η καθεμία από εμάς, με αποτέλεσμα αυτή μας η αγάπη και ενασχόληση να γίνεται κομμάτι της ζωής μας.
Η παράδοσή μας, σε όλες τις μορφές της, όπως και στη μουσική, δεν είναι τίποτ’ άλλο από παρακαταθήκη και κληρονομιά, που ταιριάζει και προσαρμόζεται σε κάθε εποχή και ηλικία. Οι νέοι άνθρωποι λοιπόν είναι αυτοί που παίρνουν τη σκυτάλη, είτε ως ακροατές είτε ως μουσικοί, για να συνεχιστεί αυτή η εξέλιξη και το κοινό μέχρι στιγμής, ανεξαρτήτως ηλικίας, ανταποκρίνεται με θέρμη στο εγχείρημά μας.
Μικρά Ασία, Καππαδοκία, Κωνσταντινούπολη, Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος και Αιγαίο. Όλες αυτές οι περιοχές πόσα χρώματα κουβαλούν; Πόσο αυτά τα χρώματα γεμίζουν το τοπίο που λέγεται ελληνική Παράδοση;
Αυτό που σίγουρα ανακαλύπτουμε κάθε φορά είναι ότι η παραδοσιακή μουσική παραμένει αστείρευτη πηγή, απ’ όπου μπορούμε ν’αντλήσουμε στοιχεία καθαρά, αυθεντικά. Ο συνδυασμός της απλότητας με την αμεσότητα, η πυκνότητα του στίχου-μουσικής και του χορού, είναι συστατικά ανεκτίμητα για οποιαδήποτε περαιτέρω δημιουργία. Ο πλούτος στους ήχους και ρυθμούς της μουσικής μας παράδοσης δεν μπορεί παρά να είναι πάντα ενεργά στοιχεία στο σήμερα.
Η μουσική σαν τέχνη θεωρούμε ότι μόνο να ενώσει τους ανθρώπους μπορεί, να δημιουργήσει έναν «κοινό τόπο» συνεύρεσης, στον οποίο όλοι μπορούν να μοιραστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Το ταξίδι της μουσικής δεν συμπεριλαμβάνει χώρο και χρόνο, είναι πάντα επίκαιρο κατά μια έννοια, σε όλες ανεξαιρέτως τις εποχές, γιατί πηγάζει από την πολύ βαθιά εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου για έκφραση.
Θα προχωρούσατε να παντρέψετε την παραδοσιακή σας μουσική με δυτικά ακούσματα;
Είμαστε πάντα ανοιχτές σε προτάσεις και ιδέες… Δεν την αντιμετωπίζουμε ως «μουσειακό είδος», πιστεύουμε όμως ότι η γνώση συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργική έκφραση.
Βρέθηκαν σημαντικοί και καθιερωμένοι καλλιτέχνες να σας βοηθήσουν στο έργο σας;
Στις μέχρι τώρα ζωντανές μας εμφανίσεις είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με καταξιωμένους ανθρώπους του χώρου (Ερωφίλη, Haig Yazdjian, Μαρία Σουλτάτου, Ζαχαρίας Καρούνης, Σοφία Μάνου) αλλά και με νεότερους καλλιτέχνες (Ζωή Παπαδοπούλου, Σαββέρια Μαργιολά, Μαρία Αναματερού, Βασιλική Καρακώστα), τους οποίους και ευχαριστούμε ιδιαίτερα για τη θετική ανταπόκριση στην πρόσκλησή μας. Ιδιαίτερη τιμή είναι η συμμετοχή και αμέριστη εμπιστοσύνη της κας Αλλαγιάννη στην τελευταία μας δισκογραφική δουλειά, η οποία και μας ώθησε στην παρουσίαση νέου ρεπερτορίου εκτός παραδοσιακών τραγουδιών.
Ποια είναι τα άμεσα μελλοντικά σας σχέδια;
Αυτό το διάστημα οργανώνουμε την παρουσίαση του δίσκου μας στις αρχές του Μαΐου, συνεχίζουμε τις εμφανίσεις μας σε διάφορες σκηνές της Αθήνας και ετοιμαζόμαστε για τις καλοκαιρινές μας εμφανίσεις σε όλη την Ελλάδα. Όλα ανακοινώνονται στην επίσημη ιστοσελίδα μας smyrnaorchestra.gr αλλά και στις σελίδες μας στα social media.
Τι εμπειρίες έχετε αποκομίσει από την Κύπρο;
Τον Οκτώβριο του 2015 είχαμε τη χαρά να βρεθούμε για μια συναυλία στο Αυγόρου, προσκεκλημένες του κοινοτικού συμβουλίου και της θεατρικής ομάδας «Δημιουργείν». Μια ομάδα νέων παιδιών που συμβάλλει δημιουργικά στην ανάδειξη του πολιτισμού της περιοχής, με θεατρικές διακρίσεις, φιλανθρωπικές προσφορές και ξεχωριστές πρωτοβουλίες στην επαρχία Αμμοχώστου.
Μας έχει μείνει αξέχαστη η συναυλία κι έχουν αναπτυχθεί έντονοι δεσμοί πλέον φιλίας με όλα τα παιδιά και με μεγάλη ανυπομονησία περιμένουμε την επόμενη πρόσκληση!
Ποια είναι η γνώμη σας για το κυπριακό παραδοσιακό τραγούδι;
Η κυπριακή παραδοσιακή μουσική είναι κομμάτι της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και ομοιάζει με τη νησιώτικη μουσική του Αιγαίου και ειδικά των Δωδεκανήσων. Υπάρχουν κοινοί χοροί όπως συρτός, καρσιλαμάς, σούστα, αντικριστός κ.λπ. Στην επίσκεψή μας στην Κύπρο ακούσαμε «Φωνές» που είναι ένα σημαντικό κομμάτι της κυπριακής μουσικής παράδοσης. Παρότι η επαφή μας δεν είναι μεγάλη, έχουμε εντάξει στα προγράμματά μας κατά καιρούς και κυπριακά τραγούδια. Το «Γιασεμί» και η «Αυκορίτισσα» είναι από τα αγαπημένα μας, τα οποία πάντα μας συγκινούν όταν τα τραγουδάμε.
